Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Eyüpsultan, Kemerburgaz’da Alibeyköy Havzası koruma alanı sınırları içindeki 382 bin metrekarelik alanı “rezerv alan” ilan ederek imara açmasına karşı İBB tarafından açılan davada yürütmeyi durdurma kararı çıktı. Mahkeme, planları hukuka, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına aykırı buldu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kemerburgaz'da rezerv yapı alanı ilan ettiği toplam 382 bin 772 metrekarelik alanını 100 binlik Çevre Düzeni Planı değişikliğini 12 Şubat 2021'de onayladı.

Sözcü'den Özlem Güvemli'nin haberine göre, 4 Mayıs 2021 tarihinde de alanın alt ölçekleri planlarına onay çıktı. İBB, planların yürütmesinin durdurulması ve iptali istemi ile dava açtı. Bakanlığa açılan davaya Eyüpsultan Belediyesi ve Emlak Konut GYO da müdahil oldu.

İstanbul 9. İdare Mahkemesi, hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 28 Haziran 2022 tarihli kararı ile planların yürütmesini durdurdu. İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Gürkan Akgün, kararı “Özellikle su havzalarının korunması, kentin kuzeye doğru büyümesinin önlenmesi açısından önemli bir karar” olarak değerlendirdi.

Bilirkişi: Yeşil ve spor alanı yapılaşmaya açıldı
Dava dosyasına giren bilirkişi raporunda dikkat çekici tespitler yer aldı. Planlama alanının toplam 182 bin metrekaresinin Alibey Havzası Orta ve Kısa Mesafeli Koruma alanında bulunduğu belirlendi. 78 bin metrekaresinin kısa mesafeli, 106 bin metrekaresinin orta mesafeli koruma alanında kaldığı tespit edildi. 2009 yılında onaylanan Çevre Düzeni Planı'nda bölgenin orman ve su havzası arasında kentsel-bölgesel yeşil ve spor alanı olarak önerildiği hatırlatılarak yapılan değişiklik ile alanın “havza içi rehabilite edilecek alan” ilan edilerek yapılaşmaya açıldığı vurgulandı.

'İSKİ yönetmeliğine aykırı'
Alt ölçekli planlarda orta mesafeli koruma kuşağında kalan alana “konut ve ticaret” fonksiyonu getirildiği ve yapılaşma yoğunluğunun “hektar başına 110 kişi” değerinin belirlendiği aktarılarak bu yoğunluk değerinin İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği'ne aykırı bulundu. Dava konusu işlemde kentsel tasarım projesinin bulunmadığı ve bu nedenle mevzuata uygun olmadığı da kaydedildi. Bilirkişi raporunda, imar planında bazı alanların onama sınırı dışına çıkarıldığı bunun gerekçesinin açıklanmadığı bu durumun planın bütünlüğünü bozduğu ifade edildi. Bilirkişi bu gerekçelerle planları şehircilik ilkelerine, eşitlik ilkesine, planlama esaslarına uygun olmadığı kanaatine vardı.

'Doğal alan sürekliliği bozuldu'
Bilirkişi raporunu kararına esas alan mahkeme de Çevre Düzeni Planı değişikliğinin, yeşil- doğal alan sürekliliğini ve ana Çevre Düzeni Planı kararlarını bozduğunu vurguladı. İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği'nde Alibeyköy Orta Mesafeli Koruma Alanı için Eyüpsultan Belediyesi sınırları içinde ortalama yapılaşma yoğunluğunu hektar başına 30 kişi belirlenmesine rağmen dava konusu planlarda tanımlanan değerin hektar başına 110 kişi olduğuna dikkat çekildi.

Planlar; imar mevzuatına şehircilik ilkeleri ve planlama esasları ile kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varıldı. Dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu saptamasına rağmen uygulamanın sürdürülmesi, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan hukuk devleti ilkesine ayrı bir durum yaratacağı, hem de davacılar yönünden telafisi güç zararlara neden olacağı vurgulandı.
Kararda “İşlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmemesi halinde hukuka aykırı bulunan işlemin etki alanına bağlı olarak ilgilisi açısından oluşacak zarar, işlemin uygulanmasına devam olunmasıyla artacak, yargılamanın sonunda verilebilecek iptal kararı ile önceki halin iadesi olanaksızlaşacaktır” denildi.