2019 yılı Sayıştay Raporlarını değerlendirmeye Kartal Belediyesi ile başlamıştık, bu değerlendirmelere Pendik Belediyesi Sayıştay Raporunu değerlendirerek devam edeceğiz. Önümüzdeki günlerde sırayla İstanbul’un tüm ilçelerine ilişkin değerlendirmelerimiz devam edecek.    

İlk yazımızda epey bir gürültü çıktı, esasında bu değerlendirmeler bana ait değerlendirmeler değil bunlar Denetimi yapan Sayıştay Denetçilerine ait değerlendirmeler. Ben kısa bir özet yapıyorum Raporda yer alan iyi ve kötü şeyleri olduğu gibi veriyorum. Kızmak alınmak yerine bu değerlendirmeleri fırsat bilip daha iyi yönetimlere yelken açmak gerekmez mi?   

Pendik Belediyesi 2019 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri

Kartal Belediyesi tarafından 2019 yılında 610 milyon TL tutarlı gider bütçesi yapılmış bunun gider tahmini önemli oranda gerçekleşmiştir. 571 milyona yakın bütçe gerçekleşmesi ile Pendik Belediyesi bütçe gider gerçekleşmesinde % 93,55 oranını yakalamıştır. Bütçe samimiyet oranında % 90 baremi aşılarak % 93,55 gerçekleşme oranı ile başarılı bir gider bütçesi yapımı gerçekleşmiştir. Gelir bütçesi de başlangıçta gider bütçesi ile eşit olarak 680 milyon TL öngörülmüş gelir bütçe gerçekleşmesi ise 497 milyon TL’yi aşmış ve bütçe gerçekleşmesi % 85,7 olmuştur. 

Pendik Belediyesi İç Kontrol Sistemi

Sayıştay’ın yaptığı değerlendirmelere göre, Pendik Belediyesinde İç Kontrol sistemi son derece iyi çalışmaktadır. 
Kurumsal risk yönetim çalışmaları ve sistemli bir şekilde analizler yaparak amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyebilecek iç ve dış riskleri tanımlanarak değerlendirilmiş ve gerekli önlemler belirlenmiştir. 
Ön mali kontrol sistemi, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’a uygun olarak kurulmuştur. 
Yönetimin ihtiyaç duyduğu gerekli bilgileri ve raporları üretecek, analiz yapma imkânı sunacak bir yönetim bilgi sistemi bulunmaktadır. 

Faaliyet sonuçları ve değerlendirmeler İdare faaliyet raporunda gösterilmekte ve idare faaliyet raporu kamu idaresinin web sayfasında yayınlanmaktadır. İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulu, üst yöneticinin onayı ile görevlendirilmiştir. İdarenin tüm birimleri iç kontrol sistemini yılda en az bir kez değerlendirmekte, İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kuruluna raporlamaktadır. Söz konusu Kurul da bu raporları değerlendirerek üst yöneticinin onayına sunmaktadır. Kamu idaresinde iç kontrol birimi mevcuttur ve öngörülen üç iç denetçi kadrosundan biri dolu olup, kadroda bulunan iç denetçi fiilen bu görevi yürütmektedir. İç denetim birimi tarafından iç kontrol sistemine ilişkin denetim çalışmaları yapılmaktadır.

Muhasebe Hataları

Sayıştay Raporunda birtakım muhasebe hatalarından bahsedilmiş olup bunlar 5 madde olarak sıralanmıştır. 

Personel Mevzuatından Kaynaklı Hatalar

Pendik Belediyesi Raporunda pekçok personel unsuru incelenmiş ve hatalar Raporlanmıştır. Rapor bu yönüyle insan kaynakları yöneticileri için örnek teşkil edecek içerikler taşımakta olup bu birim çalışanlarınca incelenmesinde fayda vardır. 

Satınalma ve Satma ya da Kiralama Mevzuatları Açısından Rapor

Pendik Belediyesi kiraya verme işlemlerinde Sayıştay Raporlamasına göre önemli derece de usulsüzlükler olduğu görülmektedir. Belediye ısrarla ve her yolu deneyerek ve mevzuata aykırı biçimde mülklerinin istenilen kişilere kiralanmasına çalışılmıştır. Bunu sağlamak için Sayıştay Raporlamasına göre 3 ayrı mevzuata aykırı işlem tesis edilmiştir.
5.1. Belediyeye ait 107 adet gayrimenkulün ihale ile kiralanmak yerine ecrimisil ile içinde bulunan kişilerin ihalesiz o mülkü kullanması yöntemi belirlenmiştir. 
5.2. 2. Olarak 2886 sayılı Kanunun 51g maddesini kullanılamamak suretiyle 3 ayrı belediye mülkü istenilen kişiye ihale edilmiştir.
5.3. Toplu kiralama yöntemi belirlenerek rekabet engellenmiş pek çok belediye mülkü asıl kiracılar dışında bir aracıya topluca kira edilmiştir.

Belediyenin kiralamada süreçleri yeniden tasarlayıp, prosedürleri oluşturup mevzuata uygun nesnel halkın memnuniyetine mazhar olacak bir sistemin kurulması gerekmektedir.

Pendik Belediyesi Mali Durumu

Sayıştay Raporu ekinde sadece Mali Raporlar yer almakta olup bu Raporlar bir değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.

Ancak benim gördüğüm kadarı ile 2019 yılı sonu itibariyle milyon kısa vadeli 59 milyon uzun vadeli toplam 383 milyon borcu olan ve tüm bütçe geliri 497 milyon olan Pendik Belediyesinde borçların takibi noktasında alarm zilleri çalmaya başlamıştır. 

2019 yılı sonu itibariyle piyasaya olan müteahhit borcu 145 milyon TL'dir.

Belediye mali raporlarına göre vadesi geçmiş 122 milyon belediye alacağı vardır ve belediyenin acil bir mali yönetim değişikliğine gitmesi gerekmektedir. 

Diğer Hususlar

Belediyenin 20 milyona yakın Taşınmaz Kültür Varlığı Payının ödenmemesi ve ağır bir suç olan Bütçe Emanetlerinin ödenmesine herhangi bir sıraya uyulmaması Sayıştay Raporunda denetime konu edilmemiştir. 

Analiz: Dr. Erkan Karaarslan