Sayıştay'ın İBB Kültür A.Ş. 2019 yılı şok denetim raporu yayında... Milyonlarca liralık kamu zararlarının yer aldığı raporda, bile bile yapılan öylesine işler var ki; ister istemez "bunların ar damarları çatlamış" düşüncesine kapılıyorsunuz...
Bulgu listesinin 10. sırasında yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, genel müdür, sanat yönetmeni, müdür, danışman, şeflerin aile bireylerine de özel sağlık sigortası yaptırılarak, kurumun zarara uğratıldığı, bilerek kamu zararının oluşturulduğuna yer veriliyor...
Raporda, aile bireylerine yaptırılan özel sağlık sigortası çerçevesinde Kültür A.Ş.'nin 858 Bin 660 Lira artı KDV zarara sokulduğu yer alıyor.
İŞTE O ÖZEL SAĞLIK SİGORTASINA AİT İHALE BELGESİ:
SAYIŞTAY RAPORUNDA YER ALAN ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI VE KAMU ZARARI BÖLÜMÜ:
BULGU 10: Bazı Şirket Çalışanları ve Aile Fertleri İçin Yapılan Özel Sağlık Sigortası Bedellerinin Şirket Bütçesinden Karşılanması
Şirkette görev yapan yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, genel müdür, sanat yönetmeni,
müdür, danışman, şef ile bunların aile fertleri için özel sağlık sigortası yaptırılarak poliçe
bedelleri şirket bütçesinden karşılanmıştır.
Kültür AŞ Yönetim Kurulunun 26.09.2018 tarihli ve 2018/87 sayılı kararı gereğince
açık ihale usulü ile özel sağlık sigortası hizmet alım işine çıkılmasına, ihale yetkilisi olarak da
genel müdürün yetkili kılınmasına karar verilmiştir. Söz konusu karara istinaden 2018/461232
kayıt numarası ile ihale edilen ve 01.01.2019-31.12.2019 dönemi kapsayan “2019 Yılı Özel
Sağlık Sigortası Hizmet Alım İşi” 858.660,00 + KDV bedel ile … Sigorta AŞ uhdesinde
kalmıştır. İhale kapsamında bazı şirket personeli ve bunların aile fertleri olmak üzere toplamda
301 kişi için özel sağlık sigortası yaptırılmıştır.
İhale kapsamında özel sağlık sigortası yaptırılan tüm personel ile bunların aile efradının
tamamı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 60’ıncı maddesi
kapsamında genel sağlık sigortalısıdır ve kendileri için Sosyal Güvenlik Kurumuna genel sağlık
sigorta primi ödemesinde bulunulmaktadır. Dolayısıyla bu kişiler ve aile fertleri için özel sağlık
sigortası yaptırılması, ilgililer için mükerrer sağlık sigortası uygulaması anlamına geldiğinden,
durumun şirket kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli kullanımı açısından yersiz olduğu
değerlendirilmektedir.
Profesyonel anonim şirketlerde üst düzey yöneticiler için özel sağlık sigortası ya da
tamamlayıcı sağlık sigortası yapılabilmekte ve özel sektör mantığı gereği bir teşvik unsuru
olabilmektedir. Bu durumda dahi, kapsam üst düzey yönetici vasfını haiz personel ile
sınırlandırılmakta ve genel olarak aile fertleri de dikkate alınmamaktadır. Aile fertleri
konusunda sadece indirimli şekilde ücreti kendileri tarafından ödenmek suretiyle sigorta
yapılabilmektedir. Bu itibarla, şirket açısından genel müdür ve yardımcısı ile birlikte yönetim
kurulu üyeleri için özel sağlık sigortası yaptırılması makul olarak değerlendirilebilir.
Bununla birlikte, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 146’ncı maddesinde;
memurlara kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği
görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği ve hiçbir yarar
sağlanamayacağı; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda ise, büyükşehir
belediyesinde yöneticilik vasfı olanlara şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev
verilebileceği hüküm altına alınmış, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre ise huzur
hakkının yönetim kurulu üyelerinin haklarından olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Bu düzenlemelere göre, Kültür AŞ yönetim kurulu üyelerine her ne kadar özel sağlık
sigortası yaptırılması makul olarak değerlendirilse dahi, bu yönetim kurulu üyelerinden aynı
zamanda büyükşehir belediyesinde 657 sayılı Kanun’a göre memur statüsünde olanlara huzur
hakkı dışında sağlanan bir menfaat olan özel sağlık sigortası yaptırılması ve poliçe bedellerinin
şirket bütçesinden ödenmesi 657 sayılı Kanun’a aykırıdır.
Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında; İdare tarafından, Şirketin Personel
Yönetmeliğinde özel sağlık sigortasından yararlanacak personele ve bunların aile fertlerine yer
verildiği ve ödemenin bu kapsamda yapıldığı; şirket çalışanlarına sağlanan bu imkânın çalışma
hayatı içerisinde yoğun iş temposu ile birlikte personellerinin yönetim ve denetim
sorumluluğunu üstlenmiş bulunan genel müdürden şefe kadar olan yönetici grubu ve aile
üyeleri için yoğun çaba ve emekleri karşılığında bir teşvik unsuru taşıdığı; ayrıca 13.06.2012
tarihli ve 6327 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi ile değiştirilen Gelir Vergisi Kanunu’nun
89’uncu maddesinin devletin özel sağlık sigortası yaptırılmasını teşvik amacıyla bir düzenleme
olduğu ve bu düzenleme ile mükellefin kendisi veya eş ve çocukları adına yaptırılan çeşitli adlar
altındaki sigorta poliçe bedellerinin belli oranlar dahilinde çalışanın gelir vergisi matrahından
indirilmesine imkan sağlandığı ve dolayısıyla şirketin yaptığı çalışmanın söz konusu yasa ile
de uyumlu olduğu ve üst düzey yöneticiler için bir motivasyon kaynağı teşkil ederek
çalışmalarında şirketin menfaatine olacak şekilde daha etkin ve verimli olmalarına imkan
sağladığı; bu gerekçeler ile bulguda bahsi geçen çalışanlar ve aile fertleri için özel sağlık
sigortası yaptırıldığı ifade edilmiştir.
Her ne kadar şirketin üst düzey yöneticileri ve bunların aile fertleri adına şirket
bütçesinden yaptırılan özel sağlık sigortalarının gerek Gelir Vergisi Kanunu’na uygun olduğu ve gerekse çalışanların motivasyonlarını artırmak suretiyle şirkete olan katkılarının artacağı
gerekçelerini ileri sürmüş olsa da, adına poliçe düzenlenen her bir şirket çalışanı ve bunların
aile fertleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 60’ıncı maddesi
kapsamında genel sağlık sigortalısıdır ve kendileri için işveren tarafından Sosyal Güvenlik
Kurumuna genel sağlık sigorta primi ödemesinde bulunulmaktadır. Bir başka deyişle bu kişiler
adına yaptırılan özel sağlık sigortaları nedeniyle ödenen poliçe bedeli şirket bütçesinden bu
amaçla yapılan mükerrer bir ödeme olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine, şirket devletin Gelir
Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile çalışanlar ve bunların aile fertleri adına özel sağlık
sigortası yaptırılmasını teşvik ettiğini belirtmektedir. Ancak, burada yapılan düzenleme özel
sağlık sigorta poliçe bedellerinin yasada belirtildiği haliyle çalışanların gelir vergisi
matrahından indirim yapılmasını öngörmekte olup, bu yönüyle bir teşvik unsuru taşımaktadır,
ancak çalışanlar için işverenin özel sağlık sigortası bedellerinin işveren bütçesinden
ödenmesine ilişkin değildir. Çalışanlar isterlerse kendileri ve aile fertleri adına kapsamında da
bir kısıtlamaya gidilmeksizin her türlü sigorta poliçe anlaşmasının tarafı olarak, ödedikleri
poliçe bedellerini de Kanunda öngörüldüğü şekliyle vergi matrahlarından indirim konusu
yapabilmektedirler.
Sonuç olarak, sermayesinin %50’sinden fazlası İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait bir
kamu şirketi durumunda olan Kültür AŞ’de çalışan genel müdür ve yardımcısı ile yönetim
kurulu başkan ve üyeleri için memur olmamaları kaydıyla özel sağlık sigortası yaptırılması;
bunların dışında kalan sanat yönetmeni, müdür, danışman, şef vb. unvanlı kadrolarda bulunan
personel için bu uygulamadan vazgeçilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu’nun
profesyonel yönetim anlayışı ile basiretli bir tüccar gibi hareket edilmesi hükmü gereğince tüm
unvanlardaki personelin aile efradı için de sağlık sigortası yaptırılması uygulamasından
vazgeçilmesinin şirket menfaatlerinin korunması açısından yerinde olacağı
değerlendirilmektedir.