TOLGA ŞARDAN - ANALİZ
31 Mart yerel seçiminde kesin olmayan sonuçlara göre Ankara, İstanbul ve İzmir’i büyük farkla kazanan CHP, üç büyük kentin uzun süredir AKP’nin yönettiği kritik ilçelerinde de ipi göğüsledi. Ankara’da 1994’ten bu yana Keçiören’i ilk kez kazanan CHP, başkentteki ilçe belediyesi sayısını 3’ten 16’ya taşıdı. İstanbul’da da 26 ilçe belediyesini CHP kazandı.
Ankara’da yüzde 47’den yüzde 34’e…
Ankara’da Mansur Yavaş, bir önceki seçimde aldığı yüzde 50.93 oyu, 60,14’e taşıdı. 2019’da Yavaş’ın rakibi olan AKP’li Mehmet Özhaseki yüzde 47.11 oy alırken, bugün Yavaş’ın rakibi olan AKP’nin kamuoyunda büyük tartışmalara neden olan adayı Turgut Altınok ise ancak yüzde 31,89 oranında oy alabildi.
Gökçek’i de geçti
Yavaş, son yıllarda Ankara’da en yüksek oyu almayı başaran belediye başkanı oldu. Yavaş’ın üç kez rakibi olan eski başkanlardan Melih Gökçek en yüksek oyunu yüzde 55’le 2004 seçimlerinde almıştı. Yavaş, böylece Gökçek’i de geri bıraktı. Yavaş, bu oranı, diğer 18 partinin aday çıkarmasına karşın yakaladı. İYİ Parti’nin adayı Cengiz Topel Yıldırım yüzde 0.81, YRP’den Suat Kılıç ise, yüzde 2.22 oyu alabildi.
CHP, üç olan ilçe sayısını 16’ya çıkardı
Yavaş’ın Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimi’nde yakaladığı performans CHP’in ilçe belediye seçimlerine de yansıdı.
CHP, 2019’daki seçimde sadece Çankaya, Yenimahalle ve Elmadağ’ı alabilmişken, bugünkü seçimde ilk verilere göre, CHP önceki üç ilçeye yeni 13 ilçe daha ekledi. CHP’nin kazandığı ilçeler arasında uzun yıllar sonra merkez ilçelerden Mamak, Keçiören, Gölbaşı, Etimesgut katıldı.
1989’dan bu yana ilk
Keçiören’in önceki başkan Turgut Altınok’un büyükşehir adayı olmasından sonra CHP’ye geçmesi dikkat çekti. İlçede en son 1989 seçiminde Hamza Kırmızı döneminde sol parti yönetimindeydi. 1994’ten sonra ilk kez Keçiören’de CHP’li Mesut Özarslan, AKP’li Zafet Çoktan’ı geride bırakarak başkan oldu. 2019’da Keçiören’de aday çıkarmayan CHP, Özarslan’la yüzde 45 oy oranını yakalarken, AKP’nin oyu Altınok’la elde ettiği yüzde 63’ten yüzde 36’ya geriledi.
Mamak’ta da benzer tablo yaşandı. En son 1994’te belediyeyi sol parti kazanırken, CHP’li Veli Gündüz Şahin, AKP’li Asım Balcı’ya yüzde 17 dolayında fark atmayı başardı. Şahin, CHP’nin yüzde 47’lik oyunu yüzde 53’e taşırken, Asım Balcı yüzde 50 olan AKP oyunu yüzde 37’ye geriletti.
Behzat Komiser kazandı
“Komiser Behzat” olarak ünlenen tiyatrocu Erdal Beşikçioğlu ise aday olduğu Etimesgut’ta belediye başkanlığını, MHP’den aldı. Beşikçioğlu, yüzde 22 dolayındaki farkla MHP’li mevcut belediye başkanı Enver Demirel’in önünde ipi göğüsledi. İlçede, CHP’nin oyu yüzde 45’ten 55’e çıkarken, MHP’nin oyu yüzde 50’den 33’e düştü.
Parti içinde tartışmaya neden olan adaylık süreci sonrasında Çankaya Belediye Başkanı adayı olan Hüseyin Can Güner’le CHP’nin 2019’daki yüzde 73’lük oyunu yüzde 65’e geriledi. Güner bu düşüşe karşın seçimi kazandı. Kalecik’ten Çankaya’ya kaydırılan Duhan Kalkan ise AKP’nin oyunun yüzde 21’den yüzde 15’e gerilemesine engel olamadı.
Yaşar yeniden seçildi
Yenimahalle’nin mevcut belediye başkanı CHP’li Fethi Yaşar ise 2019’daki yüzde 58’lik oyunu bugün yüzde 64’e yükseltmeyi başardı.
9 ilçe kaybetti
AKP’nin elindeki 19 ilçe ise, 8’e düştü. MHP, elindeki üç ilçenin tamamını kaybetti. AKP, başta Yavaş’ın memleketi Beypazarı olmak üzere, Kahramankazan, Güdül, Ayaş, Haymana, Gölbaşı, Mamak, Keçiören, Nallıhan gibi ilçeleri kaybetti. MHP ise elindeki Etimesgut ve Polatlı belediyelerinin ikisini de CHP’ye kaptırdı.
Ankara’da İl Genel Meclisi seçiminde ise; CHP, 2019’daki yüzde 37 oy oranını yüzde 47’e yükseltirken, AKP ise, 2019’da yüzde 41 olan oyu yüzde 35’e geriledi. İlk verilere göre; CHP 17, AKP 8 sandalye sahibi oldu.
İstanbul’da da CHP 26 ilçe aldı
İktidarın, özellikle Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük çabalarına rağmen, mevcut belediye başkanı CHP’li Ekrem İmamoğlu, 21’si partili, 27’si bağımsız 48 farklı adayın önünde bir kez daha seçilmeyi başardı.
İmamoğlu ve Kurum’un ardından üçüncü sırayı YRP adayı Mehmet Altınöz yüzde 2 ile adlı. DEM adayı Meral Danış Beştaş ise yüzde 1.9 oranına ulaşabildi.
İstanbul’un ilçelerindeki tablo da Ankara’dan farklı olmadı. 2019 seçimlerinde AKP 24, CHP 14 ve MHP bir ilçe belediye başkanına sahipken, bugünkü seçimin ilk sonuçlarına göre tablo; 26 ilçeyi CHP ve 13 ilçeyi ise AKP kazandı. MHP, İstanbul’daki tek belediyesi olan Silivri’yi CHP’ye kaptırdı.
AKP’nin CHP’ye kaptırdığı ilçeler şöyle: Bayrampaşa, Üsküdar, Beyoğlu, Çatalca, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Sancaktepe, Şile ve Tuzla oldu.
Süleyman Soylu'nun seçim bölgesi
AKP’den CHP’ye geçen ilçe belediyelerde İstanbul’un en merkezi bölgesi Beyoğlu, eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun seçim bölgesi Gaziosmanpaşa, İstanbul’un tek kadın belediye başkanı Şeyma Döğücü’nün yönetimindeki Sancaktepe’nin bulunması dikkati çekti.
CHP içinde tartışmalara neden olan adaylık süreçlerinden Sarıyer’de, CHP oyu yüzde 56’dan 51’ye gerilemesine karşın yeni aday Mustafa Oktay Aksu, seçimi kazandı. Eski başkan Şükrü Genç ise bağımsız girdiği seçimde yüzde 7 oy almayı başardı. AKP adayı Hüseyin Coşkun yüzde 36’da kaldı.
Maçoğlu yüzde 7’de kaldı
Bir diğer tartışmalı seçim çevresi olan Kadıköy’de yeni aday Mesut Kösedağı, bir önceki seçimdeki CHP oyunu yüzde 66’dan 69’a yükseltti. CHP’nin eleştirilerine neden olan TKP’li Mehmet Fatih Maçoğlu yüzde 7.8 oy alabildi. AKP, aday gösterdiği Veli Aslan’la yüzde 19.5 olan oyunun yüzde 13.3’e gerilemesine engel olamadı.
CHP’nin en çok oy aldığı ilçeler sırayla Kadıköy, Beşiktaş ve Şişli oldu. AKP’den ise, sıralama Bağcılar, Güngören ve Esenler oldu.
CHP için tartışmalara neden olan Bakırköy’de, yeni aday Ayşegül Özdemir Ovalıoğlu yüzde 57’yi 65.5’a yükseltti. AKP’nin adayı Ali Talip Özdemir ise önceki yerel seöimdeki yüzde 24 oy oranını korudu.
Beşiktaş’ta ise mevcut başkan Rıza Akpolat yeniden aday olduğu seçimde oy oranını yüzde 6 oranında kaybetmesine karşın en yakın rakibi MHP’li Serkan Toper’e 56 puan fark attı.
İstanbul’da İl Genel Meclisi Seçimi’nde ise sonuçlarda; CHP, yüzde 38’den yüzde 45’e yükselirken, AKP’de 45.6’dan yüzde 40.9’a geriledi. NHP ise yüzde 2.16’dan yüzde 0.32’ye düştü.
İzmir, yine CHP’de
İzmir, CHP’de yerel seçim adaylığı konusunda en çok tartışmanın yaşandığı büyükşehir oldu. Mevcut belediye başkanı Tunç Soyer’in yerine Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın aday gösterilmesi CHP’de tartışmaların büyümesine neden oldu.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı adaylığı için Soyer’den Tugay’a geçiş yapılması partinin oyunu yüzde 58’den 48’e gerilemesine neden oldu. Yanı sıra İYİ Parti’nin Ümit Özlale’yi İzmir’e aday göstermesi CHP’nin gerilediği iddialarının diğer bir sebebi oldu. Bu durum, AKP’nin kentte güçlendiği iddialarını beraberinde getirdi.
OIuşan tabloya göre, önceki yerel seçimde Binali Yıldırım ile yüzde 38.7 olan AKP oyu, Hamza Dağ ile yüzde 37’de kaldı. AKP oyunu artıramazken, DEM Parti adayı Akın Birdal yüzde 3.3, İYİ Partili Özlale de yüzde 3.1 oy alabildi.
Kentteki ilçe belediyeleri çerçevesinde ilk verilere göre; CHP 28, AKP 1 ve MHP 1 ilçe belediyesi kazandı. CHP; Bayındır, Bergama, Kınık ve Kiraz’ı bünyesine katarken, Menemen’i AKP’ye kaptırdı. MHP kentteki tek ilçe belediyesi olarak Aliağa’yı korudu.
İzmir’de Urla yüzde 69’la ilk sırayı alırken, Narlıdere yüzde 62 ve Karşıyaka yüzde 61 ile sıralandı. En az oyla seçilen ilçe ise yüzde 39’la Dikili oldu. İlçede CHP’li Adil Kırgöz ile CHP’den istifa eden bağımsız aday Kemal Doyuran yarıştı.
Kentin merkez ilçelerinin tamamını CHP’li adaylar kazandı. Karşıyaka’dan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Cemil Tugay’ın yüzde 70 oyu, yeni aday Behice Yıldız Ünsal’la yüzde 61’e geriledi.
Yerel seçimlerde futbol camiasının ünlü ismi Mustafa Denizli’nin kızı Lal Denizli, yüzde 56 ile Çeşme Belediye Başkanı seçildi Lal Denizli’nin aday olmasıyla CHP’nin ilçedeki oyu yüzde 53’den yüzde 56’ya yükseldi.
İki kadın adayın yarıştığı Konak’ta ipi göğüsleyen isim CHP’li Nilüfer Çınarlı Mutlu oldu. Mutlu, AKP’li Ceyda Bölünmez Çankırı’ya yaklaşık 18 puan fark atmayı başardı.
İzmir’de İl Genel Meclisi Seçimi’ndeki tablo ise şöyle gerçekleştirdi:
CHP’nin oyu yüzde 52’den 48’e, AKP’nin ise, yüzde 36’dan 31’e geriledi. Aynı tabloda, DEM, İYİ Parti, MHP ve Zafer Partisi değişik oranlarda oylarını yükseltti. Ama söz konusu partilerin oylarını yükseltmeleri anlamlı rakamlar olarak tabloya yansımadı.