Kartal Belediyesine ilişkin 2019 hesaplarının denetimi Sayıştay tarafından yapılmış ve gerekli raporlamalar yapılmıştır.

Buna göre;

Kartal Belediyesi 2019 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri

Kartal Belediyesi tarafından 2019 yılında 615 milyon TL tutarlı gider bütçesi yapılmış bunun giderlerde sadece % 65’i 396 milyon TL olarak gerçekleşmiş, gelirlerde ise yine 615 milyonluk gelir bütçesinin % 52’si olan 320 milyon TL gerçekleşme oranı var. Denk bütçe diye yola çıkan Kartal belediyesi 2019 yılında 76 milyon TL’yi aşan (bütçenin % 20’si kadar) bütçe açığı vermiş durumda.

Kartal Belediyesi gibi çok köklü, gelenekleri olan, kurumsallığı olan bir belediye için bu bütçe sonuçları hem çok şaşırtıcı hem de çok üzücü. Bütçe gerçekleşme oranlarını biz öteden bu yana bütçe samimiyet oranları adı altında izler ve değerlendiririz. Herhangi bir kamu kurumunda bütçe gerçekleşmelerinin bütçe toplamında % 50’lerde bir oranla gerçekleşmesi demek esasında hiç bütçe yapılmadığı anlamına gelir. Bu bütçe yapıcılara, katılımcı bütçe diye halka verilen bilgilere hakaret niteliği taşır. Hiçbir belediye gerçekleşecek gelirin 2 katı bütçe öngördük deme lüksüne sahip değildir ve olmamalıdır da. 

Bütçe de samimiyet İlkesi: Bütçe gelir ve giderlerin gerçeğe en yakın şekilde tahmin edilmesidir. Denk bütçe yapan bir belediyenin Bütçe giderlerinin % 20’si oranında açık vermesi de kabul edilebilir durum oluşturmaz. Bu bütçeleme tekniği aynı zamanda bütçenin mali disiplin sağlayan kısıtlarını aşmak ve kamu idaresinin mali disiplini tamamen kaybetmesi ile sonuçlanmaktadır. Bu bütçeleme tekniğinin sonuçları ileri ki yıllarda mali olarak yönetilemeyen bir belediye olarak karşımıza çıkacaktır.

Kartal Belediyesi İç Kontrol Sistemi

İç kontrol en genel anlamıyla bir kurumun iyi yönetilmesidir. Sayıştay Raporlamasına göre, İdare tarafından, tüm birimlerinin iç kontrol sistemi değerlendirilmemekte ve İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kuruluna raporlanmamaktadır. 

İdarenin iç denetim birimi bulunduğu halde, 2019 yılında denetim planı ve programı yapılmamış olup ve bunun sonucunda iç denetim raporu da üretilmemiştir. 

Bu haliyle değerlendirildiğinde etkin bir iç kontrol ve risk değerlendirme sisteminin varlığından söz etmek mümkün değildir.

Muhasebe Hataları

Sayıştay Raporunda birtakım muhasebe hatalarından bahsedilmiş olup bu değerlendirmelerin tamamına katılmak mümkün olmadığı gibi pek çok muhasebeleştirme hatasının da Rapora konu edilmediği görülmektedir.

Bu nedenlerle Raporlamanın bu kısmına ilişkin değerlendirmeler yapmamak daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

Personel Mevzuatından Kaynaklı Hatalar

Kartal Belediyesi Raporunda pekçok personel unsuru incelenmiş ve hatalar Raporlanmıştır. Rapor bu yönüyle insan kaynakları yöneticileri için örnek teşkil edecek içerikler taşımakta olup bu birim çalışanlarınca incelenmesinde fayda vardır. 

Satınalma Mevzuatları Açısından Rapor

Sayıştay Raporuna göre Kartal Belediyesinde 2019 yılında hiçbir ihalede ve hiçbir satınalmada bir problem görülmemektedir.

Kartal Belediyesi Mali Durumu

Sayıştay Raporu ekinde sadece Mali Raporlar yer almakta olup bu Raporlar bir değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.

Gördüğümüz kadarı ile 2019 yılı sonu itibariyle 351 milyon kısa vadeli 111 milyon uzun vadeli toplam 462 milyon borcu olan ve tüm bütçe geliri 320 milyon olan her sene bütçe açığı olan 75 milyondan kaynaklı borçları artmaya devam eden bir belediyenin idari ve mali sürdürülebilir yönü kalmamış demektir.

2019 yılı sonu itibariyle piyasaya olan müteahhit borcu 200 milyona yakındır.  Piyasa da bu tür belediyelerle çalışmak isteyenlere iflas etmek için intihar etmiş denilir. Belediyenin aldığı mal ya da hizmetin maliyeti finansman giderleri nedeniyle artar ve belediye yönetimi bir sarmal içine girer.

Belediye mali raporlarına göre vadesi geçmiş 122 milyon belediye alacağı vardır ve belediyenin acil bir mali yönetim değişikliğine gitmesi gerekmektedir. 

Analiz: Dr. Erkan Karaarslan

Not: Kartal Belediyesi de Gönen Orhan'a 404 telefon hatlı masa kurdurtan belediyeler arasında. Bilindiği üzere Gönen Orhan'a ve Kuşadası Belediye Başkanı Ömer Günel ve 5 çalışan hakkında Gönen Orhan'a verilen masa ihaleleri yüzünden soruşturma açılmış ve yargı yolu görünmüştü.