ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan dolayısıyla yaptığı açıklamada 1915 olaylarından 'soykırım' olarak söz etti. Biden, "Ermenilerin hikâyesini onurlandırıyoruz. Acılarını görüyoruz. Tarihi teyit ediyoruz" ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Joe Biden, 1915 olaylarına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.

Biden, açıklamasında, "Her yıl bugün Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve böyle bir zulmün bir daha yaşanmaması için taahhüdümüzü yeniliyoruz. 24 Nisan 1915'ten başlayarak, Ermeni entelektüeller ve toplum liderlerinin Osmanlı güçleri tarafından İstanbul'da tutuklanmasıyla, 1.5 milyon Ermeni sınır dışı edildi, katledildi ya da yok etme kampanyasıyla ölüme yürüdü" ifadelerine yer verdi.

Açıklamasında, Ermenice 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' kelimesini de kullanan Biden, "Biz nefretin tüm şekillerinin çürütücü etkilerine karşı güçlü duruşumuzu sürdürüyoruz" dedi.

Ayrıca açıklamada, İstanbul'dan 'Konstantiniyye' olarak bahsedilmesi dikkati çekti 

Biden, 1915 olaylarından etkilenen birçok kişinin ABD dahil dünyanın birçok yerinde yeni hayat kurduğunu vurgulayarak, uzun yıllardır ABD'deki Ermenilerin ülkeye zenginlik kattığını vurguladı.

Ermenilerin atalarının hikayelerini Amerikan topraklarına getirdiğini vurgulayan Biden, "Ermenilerin tarihine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz. Tarihi tasdik ediyoruz. Bunu da suçu birilerine yüklemek için değil, bunun bir daha asla yaşanmaması için yapıyoruz" değerlendirmesini yaptı.

Biden, insan haklarına saygı duyulan, insanların onur ve emniyetleri ile yaşadığı bir dünya inşa etmek için çalıştıklarını belirterek, "Dünyada bir daha zulüm yaşanmasını engelleme hedefimizi yeniliyoruz. Dünyadaki tüm insanların iyileşmesi ve uzlaşması peşindeyiz. Amerikan halkı 106 yıl önce bugün başlayan soykırımın kurbanı olan Ermenilere saygı duyuyor" görüşünü paylaştı.

ABD başkanları 'Büyük Felaket, tehcir ve katliam' ifadelerini kullanıyordu
Biden’dan önceki iki ABD başkanı olan Donald Trump ve Barack Obama, göreve geldikten sonra konuya ilişkin yaptıkları tüm açıklamada Ermenice 'Büyük Felaket' anlamına gelen, 'Meds Yeghern' ifadesini kullanmıştı.

ABD başkanları, 1993 yılında Bill Clinton döneminden bu yana 1915 olaylarıyla ilgili düzenli olarak her yıl yazılı açıklama yapıyor. 1915 olayları genellikle 'Büyük Gelaket, tehcir ve katliam' gibi ifadelerle betimleniyordu.

Ermenistan 'memnuniyetle' karşıladı
Ermenistan hükümeti, Biden'ın açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.

Başbakan Nikol Paşinyan, internet sitesinden Biden'a hitaben yayınladığı mektupta "Dünyanın dört bir yanındaki Ermeniler soykırımın tanınmasını büyük bir coşku ve memnuniyetle karşıladı" diye kaydetti.

Paşinyan, özellikle Dağlık Karabağ'da yaşanan olaylardan sonra durumun Erivan için bir 'güvenlik meselesi' olduğunu öne sürdü.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Ermeni Soykırımı'nın tanınması ve kınanması ortak bir beşeri sorundur, insan haklarının ve hümanist ilkelerin korunmasına koşulsuz bağlılık meselesidir" denildi.

Ayrıca Biden'ın açıklamasının ardından ABD'nin Erivan Büyükelçiliği önünde kutlamalar yapıldı.

Türk Dışişleri: ABD Başkanı'nın açıklamasının hiçbir değeri bulunmamaktadır 
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:

"Söz konusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir.
Sözkonusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir.
1915 olaylarının niteliği politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmez. Böyle bir tutum, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder.
1915 olaylarının niteliği politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmez. Böyle bir tutum, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye'nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı'nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye'nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı'nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.
ABD'nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır.
ABD'nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır.
ABD Başkanı'nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz."

ABD Başkanı'nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz."

Aliyev'den 'tarihi hata' değerlendirmesi
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Biden'ın kararını kınadı ve bunun 'tarihi hata' olduğunu bildirdi.

Çavuşoğlu: Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz" dedi.

Altun: İkili ilişkilerimiz açısından son derece talihsiz, üzücü bir gün yaşıyoruz
Öte yandan İletişim Başkanı Fahrettin Altun, yaptığı açıklamada "Biden yönetiminin 1915 olaylarını 'soykırım' olarak etiketlemesini kati surette reddediyoruz, en sert şekilde telin ediyoruz" dedi.

Altun, "Washington'un onurlu tarihimize gölge düşürmeyi seçmesinden dolayı ikili ilişkilerimiz açısından son derece talihsiz, üzücü bir gün yaşıyoruz. ABD makamları bu açıklamayı yaparken ne yazık ki lobilerin taleplerine diz çökmüştür" ifadelerini kullandı.

Kalın: Şiddetle kınıyor ve reddediyoruz
Biden'a bir tepki de Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'dan geldi. 

"Tarihi gerçekleri çarpıtarak yeni husumet tohumları ekmeye çalışan radikal Ermeni lobilerin baskısıyla ABD Başkanı Joe Biden’in 1915 olayları hakkında yaptığı talihsiz açıklama, Türkiye Cumhuriyeti açısından yok hükmündedir" diyen Kalın açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

Kötü niyetli ve tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını yansıtan söz konusu açıklamayı şiddetle reddediyor ve kınıyoruz. Açıklamada ortaya atılan sözde “soykırım” iddiası uluslararası hukukun talep ettiği dayanaklardan ve bilimsel kanıtlardan yoksundur. Tarihi olaylar tarihçiler tarafından araştırılmalıdır. Tarihi gerçekleri siyasi konjonktürün dar çıkarları belirleyemez. Nitekim Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, 1915 olaylarını araştırmak için ortak tarih komisyonu kurulması çağrısı yaptığında, tarihi bir meseleyi siyasetin ve kötü niyetli çevrelerin gölgesinden kurtarmak istemiştir. Hakikatin belgelerle ortaya çıkmasından korkanlar bu çağrıya cevap verememiştir. ABD Başkanı bu gerçekleri görmezden gelip adil olmayan bir tutum sergilemiştir.
Ülkemiz ve milletimiz bir arada yaşama kültürü konusunda tarihin en önemli örneğini temsil eden bir medeniyete mensuptur. Türkiye Cumhuriyeti bu nedenle hiçbir tarihi gerçeklikle yüzleşmekten kaçınmamaktadır. Birinci Dünya Savaşında yaşanan kayıplar, bu coğrafyanın ortak acılarını temsil etmektedir. Ancak terör ve düşmanlıktan başka bir şey üretmeyen radikal Ermeni lobilerin aklıyla hareket etmek tarihi bir hatadır.
ABD Başkanı’nın mesnetsiz iddialara dayanan açıklaması, Türkiye ve Ermenistan arasında normalleşme çabalarına da zarar verecektir. Türkiye Cumhuriyeti devleti ve milleti, tüm kurumlarıyla ve tüm fertleriyle ülkemize yönelik yürütülen istismar, yalan ve iftira kampanyalarına asla prim vermeyecektir. ABD Başkanı’nı Türkiye-ABD ilişkilerinde derin yaralar açacak bu talihsiz açıklamasını düzeltmeye, adil olmaya ve bölgesel barışa hizmet edecek bir tutum sergilemeye davet ediyoruz. Tarihi gerçekleri saptıranlara karşı Türkiye her zaman hakkı ve hakikati güçlü bir şekilde savunmaya devam edecektir."

Çelik: Tarihsel dayanağı olmayan bir açıklama

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Biden'ın, 1915 yılında Osmanlı Devleti'nde yaşanan olaylar hakkında tarihi ve hukuki dayanaklardan yoksun ve asılsız iddiaları esas alan açıklamasını hiçbir suretle kabul etmediklerini ve şiddetle kınadıklarını belirtti.
Biden’ın bu açıklamayı Ermeni fanatik çıkar gruplarını memnun etmek için yaptığının, bölge barışını ve normalleşmeyi dikkate almadığının anlaşıldığını vurgulayan Çelik, şunları kaydetti:

"Türk-Amerikan iş birliğinin en ileri düzeyde olması gereken bir dönemde Biden'ın açıklaması, ikili ilişkilerimizi sarsmış, NATO dayanışmasına zarar vermiş ve bölgede olası bir normalleşme ihtimalini de zayıflatmıştır. Normalleşme, Biden'ın açıklaması ile sabote edilmiştir. Bize göre bu mesele tarihçilerin ve bilim insanlarının tartışması gereken bir konudur. Sayın Cumhurbaşkanımızın arşivlerin araştırmacılara açılması ve 'tarihçilerin vereceği karara uyalım' çağrısı da ortadadır. Biden'ın açıklaması tarihsel dayanağı olmayan bir açıklamadır. Bu açıklama, Türk-Amerikan ilişkilerini sabote etmeye çalışan çevrelere destek veren bir açıklama olmuştur. Bu açıklamayı şiddetle reddediyoruz, şiddetle kınıyoruz."

Bahçeli: Türkiye-ABD ilişkileri bundan sonra bambaşka bir mecraya savrulma riski taşımaktadır
MHP Genenl Başkanı Devlet Bahçeli de açıklamasında "Türk milletinin şerefli geçmişinde ne soykırım mahcubiyeti ne katliam zilleti vardır. Tarihimiz bu konuda da tertemizdir" dedi.

Bahçeli, "Biden’ın skandal ve sakat açıklamasıyla Türkiye-ABD ilişkileri bundan sonra bambaşka bir mecraya savrulma riski taşımaktadır" yorumunu yaptı.

CHP'li Öztrak: Soykırım nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçti
Bununla birlikte CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, açıklamasında "ABD Başkanı Joseph Biden’ın 1915’te yaşanan acı olayları 'soykırım' olarak nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir. Bu açıklama Türkiye-ABD ilişkilerine olduğu kadar, Ermenistan Halkı ile Türkiye Halkı arasında bir uzlaşıya ulaşılmasına da olumsuz etki yapacak ve onarılması güç yaralar açacaktır” ifadelerini kullandı.

Hükümetin dış politikasını da eleştiren Öztrak, şöyle devam etti:

"1915 olayları Türklerin ve Ermenilerin hafızasında büyük travmaya neden olan bir trajedi, bir felaket olarak iz bırakmıştır. Bu travmanın giderilmesi bu tür açıklamalarla mümkün değildir. Özellikle diğer ülkelerin devlet yetkililerinin üzerine düşen, geçmişte yaşanan trajedi üzerinden yeni bir gerilime yol açmak değil, ortak acının yaralarının sarılmasına çalışmak olmalıydı. Bu açıklama ile bu fırsat da kaçırılmıştır.
üney Kafkasya'da Azerbaycan ile Ermenistan arasında otuz yıldır süren Yukarı Karabağ sorununun çözüm aşamasına yaklaşıldığı, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarının kurtarıldığı ve bölgede Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan halklarının barış, huzur, istikrar ve refah içinde geleceğe bakmaya hazırlandıkları bir sırada kullanılan sözde 'soykırım' ifadesi, bütün bu süreçlerin zedelenmesine yol açacaktır.
Son zamanlarda Türkiye aleyhine yapılan açıklamalar ve ülkemiz aleyhine alınan kararlar, AK Parti iktidarının basiretsiz dış politikasının Türkiye’yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir. Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz."

ABD'li yetkili: Biden'ın kararı kurbanları onurlandırmak için, Türkiye'yi suçlama için değil
Bunun yanı sıra Reuters ajansına konuşan bir ABD'li yetkili, ABD Başkanı Biden'ın kararının 'kurbanları onurlandırma' amacı taşıdığını, Türkiye'yi suçlamanın amaçlanmadığını ifade etti.

Yetkili, Biden ile Erdoğan arasında dün gerçekleşen görüşmenin 'profesyonelce' ve 'açık sözlü' olduğu söyleyerek, "Başkan, tüm bu konuları ele almak için Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yakın çalışma arzusunda ve bu sebeple haziran ayındaki NATO Zirvesinde, tüm bu konular hakkında hararetli bir tartışma yapmak için baş başa bir araya gelme fırsatını değerlendirmeyi önerdi" diye konuştu.

ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nden vatandaşlarına uyarı
ABD'nin Ankara Büyükelçiliği, Biden'ın açıklamasının ardından olası protestolara karşı Türkiye'deki ABD vatandaşlarını uyardı.