Meteoroloji Genel Müdürlüğünün açıkladığı yağış ve sıcaklık analizi raporlarına göre, geçtiğimiz mayıs ayı, son 50 yılın en sıcak mayıs ayı olurken, meteorolojik kuraklık haritalarında da Türkiye'nin büyük bir bölümü 'olağanüstü', 'çok şiddetli' ve 'şiddetli' kurak olarak gösterildi.
Yaşar Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Nurdan Yıldırım, meteoroloji raporlarına ve Covid-19 salgını süreci insanların su tüketiminin arttığına dikkat çekerek, bilinçli su tüketiminin hayati önemde olduğunu söyledi. Doç. Dr. Yıldırım, özellikle yağışların azaldığı yaz döneminde, su tüketimimizi alacağımız küçük önlemlerle azaltabileceğimizi söyledi.
Meteorolojinin paylaştığı Standart Yağış İndeksi (SPI) ve Normalin Yüzdesi Metodu'na (PNI) göre, hazırlanan Mayıs 2021 ile son iki yıllık meteorolojik kuraklık haritalarında, Türkiye'nin büyük bir bölümü 'olağanüstü kurak', 'çok şiddetli kurak', 'şiddetli kurak' olarak gösterildi. 2021 yılı Mayıs Ayı Ortalama Sıcaklıkları Raporuna göre, son 50 yılın en sıcak mayıs ayı yaşandı.
Uzun yıllar mayıs ayı ortalama sıcaklığı 16,7 dereceyken, bu yıl 19,3 derece oldu. 2021 Yılı Mayıs Ayı Alansal Yağış Raporunda ise Türkiye geneli mayıs ayı yağışı 21,6 mm ölçüldü. 2020 yılı mayıs ayında 63,2 mm olan yağışlarda, bu yıl geçen yıla göre yüzde 66 azalma olduğu açıklandı. Özellikle Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yağış azlığı yüzde 80'lerin üzerine çıkarken haritalarda Marmara'nın bir bölümü, Batı ve Orta Karadeniz ile Iğdır civarları harici bölgeler 'şiddetli kurak' olarak gösterildi.
Barajlardaki doluluk oranları tasarrufa engel değil
Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Nurdan Yıldırım, Covid-19 salgını sürecinde artan su tüketimiyle birlikte hem yağış azlığının hem meteorolojik kuraklık haritalarının gösterdiği durumun suyu bilinçli kullanmanın önemini bir kez daha ortaya çıkardığını söyledi. Türkiye'nin 3 büyük ilindeki baraj doluluk oranlarına da değinen Doç. Dr. Yıldırım, "İstanbul ve İzmir'de geçen yıla oranla olumlu anlamda bir değişim var. 28 Haziran 2021 tarihli İSKİ verilerine göre, baraj dolulukları İstanbul'da yüzde 74,11 olarak ölçülürken geçen yıl aynı dönemde bu oran yüzde 64,88'di. Ankara'da ASKİ'nin 27 Haziran 2021 verilerine göre, barajlardaki aktif kullanılabilir su miktarı oranı yüzde 19,17 olarak gerçekleşirken geçen yıla göre yaklaşık yüzde 7'lik bir azalış söz konusu. İzmir'de ise İZSU'nun 28 Haziran 2021verilerine göre, şehrin büyük bölümüne su sağlayan Tahtalı Barajı'ndaki doluluk oranı yüzde 67,9 iken geçen yıl bu oran yüzde 51,31'di. Salgın döneminde evde kalan insan sayısının ve hijyen farkındalığının artmasıyla su tüketimi de arttı. Barajlardaki doluluk oranları bazı illerde geçen yıla oranla daha yüksek olsa da yağış azlığı ve kuraklık nedeniyle vatandaşların suyu verimli kullanması, özellikle bu dönemde daha da önemli" dedi.
Gelecek için suyu iyi kullanmalı uyarısı
Doç. Dr. Nurdan Yıldırım, su sıkıntısı yaşamamak için vatandaşların suyu tasarruflu ve verimli kullanmasının hayati önemde olduğunu belirterek, su tasarrufu noktasında şu önerilerde bulundu:
Banyo ve tuvalette tüketilen su miktarı, evde tüketilen suyun yüzde 70'ini oluşturmakta. Küvette yıkanmak yerine duş almalıyız. Banyo yapmak yerine duş almak, yüzde 30'a yakın enerji tasarrufu demektir. Duş alarak 40-60 litre su tüketirken banyo yaparak 120-150 litre su harcarız. Duş alma sürenizi 1 dakika kısalttığınız takdirde 9 litre su tasarrufu sağlarız. Saniyede bir damla su sızdıran musluğumuzdan yılda 3 bin 500 litre su boşa akar. Benzer şekilde su sızdıran tuvalet rezervuarlarındaki bir kaçak, günde 700 litreye kadar suyun boşa akması demektir. Eğer böyle bir durum varsa hemen sorunu gidermeliyiz. Sifonu gereksiz yere çekmemeliyiz. Tuvalet rezervuarının su depolama kapasitesini düşürerek su tüketimini yüzde 20'ye kadar azaltabiliriz. Ellerimizi yıkarken, dişlerimizi fırçalarken, tıraş olurken ya da saçımızı şampuanlarken musluğu kapalı tutarak 15-35 litre suyu israf etmemiş oluruz. Ayarlanabilir su başlıklarıyla daha az enerji ve su tüketimi sağlayabiliriz. Bu başlıklar sayesinde dakikada 25-30 litre su yerine, 9-12 litre su tüketiriz. Böylece 5-6 dakikalık bir banyo esnasında 50-100 litre sıcak sudan tasarruf etmiş oluruz. Evde tükettiğimiz toplam suyun yüzde 10'unu, mutfakta harcıyoruz. Bulaşık ve çamaşır makinelerini tam kapasite doldurarak çalıştırmalıyız. Bulaşıkları elde değil, bulaşık makinesinde yıkamalıyız. Normal musluklarla dakikada 8-27 litre su tüketilirken düşük akımlı musluklarla su tüketimi yarı yarıya düşürülebiliriz. Sebze ve meyve yıkadığımız suyla çiçek sulayabilir, temizlik yapabiliriz. Yaz mevsimi ile birlikte kapı önü, balkon, teras gibi yerleri yıkarken hortumla su tutmak yerine kova ve süpürge kullanalım. Otomobilimizi de aynı şekilde silerek ya da kova ve sünger kullanarak temizleyebiliriz. Bahçe sulamak için buharlaşmanın az olduğu sabah ya da akşamüstü saatlerini tercih ederek tasarruf sağlayabiliriz."