Öğrencilerin geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayan Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) saatler kaldı. 26-27 Haziran'da yapılacak olan YKS ile birlikte adaylar, okumak istedikleri bölüme girmek için TYT, AYT ve YDT sınavlarında ter dökecekler. 2 buçuk milyondan fazla üniversite adayının gireceği sınava saatler kala uzmanlar önemli tavsiyelerde bulundu.
Doğuş Üniversitesinden Uzman Klinik Psikolog Betül Çubuk, koronavirüs pandemisinin adaylar üzerinde kaygı ve stresi daha da arttırdığına ve kaygı yönetiminin sınav başarısıyla doğru orantılı olduğuna değinerek, adayların stres ve kaygısını azaltmaları için önerilerde bulundu. Psikolojik Danışman Özlem Saraç ise adayları sınava hazırlık sürecinde uyguladıkları sınav stratejini gerçek sınavda da uygulamaları adına uyardı.
Beklentiyi yüksek tutmamak kaygıyı azaltıyor
Kaygıyı arttırmamak için adayları çok fazla beklentiye girmemeleri noktasında uyaran Uzman Klinik Psikolog Betül Çubuk, “Süreç içerisinde bu yıl sınava girecek öğrenciler 3. sınıftan itibaren evden hazırlanmaya başladılar, okula gidemediler. Hocalarından destek alamadılar. Bu durum adaylarda kaygıyı arttırdı. Ebeveynlerin de üzerlerindeki baskıyı arttırdığını söylemek mümkün O yüzden de kaygı düzeyleri giderek arttı. Bu süreç içirişinde herkesin eşit şartlarda sınava girdiklerini bilmeleri ve kendilerine, kendi merkezlerinde bir sınır koymaları bu noktada önemli. Çok fazla beklentiye girmek de kaygıyı arttırıyor. Belirsizlikle hiçbirimiz tam olarak başa çıkmayı bilmiyoruz. Bu bakımdan adayların sınav hazırlığında kendilerinin nerede olduğunu bilmeleri kaygı düzeylerini biraz daha azaltacaktır” dedi.
“Pandemi sınava hazırlık sürecini olumsuz etkiledi”
Adayların sınava hazırlık sürecinde tek başlarına çalışmakta zorlandıklarını ifade eden Çubuk, “Pandemi öncesinde sınıf ve etüt ortamında arkadaşlarıyla ders çalışıyorlardı. Rekabetten beslendiklerini söyleyenler de var. Ancak süreç içerisinde evde olmaları, sürekli ebeveynlerinin bakışlarının üzerlerinde olmaları onları çok rahatsız etmeye başladı. Sürekli izlendiklerini düşünüyorlar. Bir yerden sonra da özgüvenleri kırıldı. Çünkü deneme sınavlarında az çok nerede olduklarını görebiliyorlardı. Şimdi onu da göremiyorlar” diye konuştu.
“Kaygıyı azaltmak için nefes egzersizleri yapsınlar”
Adaylara sınav kaygısını azaltacak tavsiyeler veren Çubuk, “Genelde bildiğimiz yer en güvenli yer oluyor. Bu yüzden de başkalarından duyup da ‘hadi bunu da deniyim’ demek son anda kaygıyı arttırır. Bu bakımdan kendilerine uygun sınav sisteminde, sınav stratejisinde devam etmeleri faydalı olacaktır. Sınava sayılı saatler kala nefes egzersizleri yapabilirler. Burun ve ağız nefeslerini kullanmalarını tavsiye ediyorum. Onun dışında bütün bir yıl zaten ellerinden geleni yaptılar. Kendilerine güvenleri sabit olduğunda veya yaptıklarının farkına vardıklarında motivasyonları artacaktır. Sınava odaklanmaları da bu noktada önemli” şeklinde konuştu.
Ebeveynlerin adaya yaklaşımı önemli
Ebeveynleri de uyaran Çubuk, “ ‘Hadi devam et’, ‘çalışmaya devam et’ gibi sürekli üzerlerinde baskı kurmak ya da başkalarıyla kıyaslamak adayı olumsuz etkileyecektir. Bu tür yaklaşım öğrencinin var olan derecesini de düşürür. Biraz daha anlayış göstererek, performanslarını desteklemeleri önemli. Yani aday herhangi bir bölümü kazanacak seviyede değilse, ondan tekrar tekrar bunu beklemek özgüvenini azaltıyor” yorumlarında bulundu.
Son günlerde nelere dikkat edilmeli
Adayların son günlerdeki hazırlık sürecini nasıl değerlendirenleri ile ilgi tavsiyelerde bulunan Psikolojik Danışman Özlem Saraç ise, “Öğrenciler sınavın son dönemecinde basit bir program hazırlayıp, uygulayabilirler. Beslenme ve uyku düzenlerine de dikkat etsinler. Kendilerini yoracak aşırı durumlarda bulunmasınlar. Streslerini azaltmak amaçlı motivasyon konuşmaları, yürüyüşler yapabilirler. Son güne kadar ders çalışabilirler. Ancak son anda yeni bir şey öğrenme girişiminde bulunmasınlar. Çünkü o an yaşadıkları başarısızlık duygusu sınav anında kendilerini yetersiz hissetmelerine neden olabilir. O yüzden de mümkün olduğunca son günlerini dinlenerek geçirmelerinde fayda var. Sınava gitmeden önce mutlaka kimliklerini, sınav giriş belgelerini kontrol etsinler. Sınavdan önce sınav yerini görmeleri streslerini azaltabilir. Bunun dışında sınav anında maskelerini çıkarabilecekler. Bu konuda da kaygı yapmasınlar” ifadelerinde bulundu.
Sınavda alışılmış olan teknik kullanılmalı
Sınav anında stresi azaltmak için yapılması gerekenlere de değinen Saraç, “Adayların sınavda heyecanlanmaları çok doğal bir durum. O yüzden sınavın ilk dakikalarında derin bir nefes alarak, kaygılarını kontrol etmeye çalışsınlar. Sonrasında ise her zaman uyguladıkları, alışmış oldukları teknikle sınav sorularını çözsünler. Sınavda kolay, zor ve çok zor sorular olabilmekte. Zor soruyla karşılaştıklarında paniklemesinler ve turlama tekniğini uygulasınlar. Yani zorlandıkları soruyu sona bırakıp, diğer sorular bittikten sonra o sorulara yeniden geri dönsünler. Zamanı etkili kullanmak bu anlamda çok önemli. Kendilerine güvensinler” dedi.