Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından geçen 7 yılda, İstanbul'daki olaylara dair açılan onlarca dava karara bağlanırken, üst mahkemelerden bozulan ve dosyası ayrılan sanıklara ilişkin yargılamalar da devam ediyor.
15 Temmuz 2016 akşamı Türk Silahlı Kuvvetleri içine sızan FETÖ'cü subayların gerçekleştirdiği darbe girişiminde helikopter, tank ve silahlarla yapılan saldırılarda 4'ü asker, 63'ü polis, 185'i sivil olmak üzere 252 vatandaş şehit olurken 2 bin 735 kişi yaralandı.
Faaliyetlere fiilen katılan askerler ile örgütsel eylemlerde bulunduğu anlaşılan binlerce kişi İstanbul'da gözaltına alındı.
Örgütle bağlantıları ortaya çıkan hakim ve savcılar ile memurların görevden alınmasıyla iş yükü daha da artan adliyelerde, gözaltına alınan binlerce şüpheli günlerce süren mesailerde sorgulandı.
İstanbul'da terörle ilgili soruşturma açmaya tek yetkili İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, darbe girişimine aktif katıldıkları veya örgütle bağlantılı oldukları tespit edilen şüphelilere yönelik yürütülen soruşturmalar sonucu 7 yılda çok sayıda iddianame hazırlandı.
Bazı davalarda sanık sayılarının 100'ü geçmesi, bazı davaların da aynı günlerde görülmesi nedeniyle İstanbul Adalet Sarayındaki duruşma salonları yetersiz kaldı.
Bunun üzerine davalar, sonradan Marmara Cezaevi olarak değiştirilen Silivri Ceza İnfaz Kurumları karşısındaki duruşma salonlarında, Çağlayan, Bakırköy ve Kartal'daki adliyelerin büyük salonları ile Büyükçekmece ve Silivri'deki spor salonlarında yapıldı.
Zamandan tasarruf etmek için duruşmalar Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile kayıt altına alınıp sonradan yazıya döktürülse de bazı celseler 2 ay boyunca gece yarılarına kadar devam etti.
Yargılama sürecinde konu, yer ve sanıklar arasındaki bağlantılar nedeniyle bir kısım sanıkların dosyaları ana davalardan ayrıldı.
İstanbul'un çatı davasında organizatörler cezalandırıldı
"İstanbul'daki ana darbe davası"na bakan 14. Ağır Ceza Mahkemesi 17 Nisan 2018'de kararın açıkladı. Tutuklu 14 sanıktan eski Tümgeneral Fethi Alpay, eski Tuğgeneraller Eyyüp Gürler ile Özkan Aydoğdu, eski Kurmay Albaylar Ahmet Gümüş, Mehmet Kapan, Müslüm Kaya, Nebi Gazneli, Ömer Faruk Özköse ile Kurmay Albay Sadık Cebeci, eski Kurmay Yarbaylar Şakir Çınar ile Fatih Karakaya ve eski Kurmay Binbaşı Murat Yanık, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.
Tutuklu sanıklardan eski Tuğgeneral Yüksel Durak hakkında "görevi kötüye kullanma" suçundan 10 ay hapis cezası veren mahkeme heyeti, Durak'ı ayrıca "silahlı terör örgütünün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte silahlı terör örgütü adına suç işlemek" suçundan da 5 yıl 2 ay 15 gün hapis cezasına çarptırdı.
Mahkeme heyeti, sanıklar Muzaffer Düzenli, Eyyüp Gürler, Fethi Alpay, Murat Yanık ve Özkan Aydoğdu'ya kalkışma sırasında darbeciler tarafından şehit edilen Erol Olçok ile oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da aralarında bulunduğu 87 kişinin ölümünden sorumlu oldukları gerekçesiyle "nitelikli kasten öldürmeye azmettirme" suçundan da 87'şer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi.
Ayrıca sanıklar Müslüm Kaya ve Nebi Gazneli de "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme" suçundan 3'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Sanıklar Mehmet Kapan ve Fatih Karakaya'yı 43 kişiye yönelik "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme", "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla çocuğu kasten öldürme" suçlarını işledikleri gerekçesiyle 43'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptıran mahkeme heyeti, Sadık Cebeci'yi, İlhan Varank'ın da aralarında bulunduğu 14 kişiye yönelik "kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 14 kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum etti.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi de 14 sanığa verilen hapis cezalarını hukuka uygun buldu. Temyiz başvurularını inceleyen Yargıtay kararı onadı.
8 kişinin şehit edilmesiyle ilgili davaya ilişkin hüküm de onandı
Kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz'da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi'nin işgaliyle burada çıkan olaylarda 8 kişinin şehit edilmesine ilişkin 14'ü eski polis 114 sanığın yargılandığı davada 10 Aralık 2018'de karar çıktı.
İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi, eski Albaylar Muammer Aygar ve Mürsel Çıkrıkçı'yı toplam 9 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1805'er yıl, 26 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırdı.
İradeleri komutanları tarafından fesada uğratıldığı gerekçesiyle 57'si er, 7'si askeri öğrenci olan toplam 64 sanığa ise ceza verilmesine yer olmadığı hükmü kuran heyet, diğer sanıkları da çeşitli suçlardan değişen oranlarda hapis cezaları verdi.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 17 Haziran 2022'de yerel mahkemenin kararını onadı.
En çok şehit verilen 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ndeki olaylara ilişkin dava
Darbe girişiminde İstanbul'da en çok şehit verilen, o zamanki adıyla Boğaziçi Köprüsü olan 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ndeki olaylara ilişkin dava, üst düzey güvenlik önlemleri altında 9 ay sürdü.
İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Temmuz 2018'de, 34 kişinin ölümüne ilişkin 143 sanık hakkındaki davayı karara bağladı.
Mahkeme heyeti, kararda 72 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis, 22 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaydırmaya teşebbüse yardım" suçundan 17 yıl 7'şer ay, 5 sanığı da aynı suçtan 15'er yıl hapis cezasına çarptırdı.
Davanın en rütbeli sanıkları eski Yarbay Turgay Ödemiş ve eski Binbaşı Ahmet Taştan'a "anayasayı ihlal" ve "kasten öldürme" suçlarından toplam 35'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası veren mahkeme heyeti ayrıca çeşitli suçlardan Taştan'ın 3 bin 343 yıl, Ödemiş'in ise 3 bin 323 yıl hapisle cezalandırılmasına hükmetti.
Mahkeme, 34 vatandaşın şehit edilmesine ilişkin birçok sanık için de "kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmü kurarken, 44 sanık da beraat etti.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi sanıklardan bazıları hakkında verilen hapis cezaları ile bazı sanıklarla ilgili beraat hükümlerini çeşitli gerekçelerle bozarak 82 kişi yönünden dosyayı İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesine gönderdi.
Yeninden görülen davada geçtiğimiz günlerde esasa ilişkin mütalaasını açıklayan cumhuriyet savcısı, 2 sanığın "anayasayı ihlal" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, 29 zanlının "anayasayı ihlale yardım" suçundan 22 yıl altışar aydan 30'ar yıla kadar hapisle cezalandırılmalarını isterken, 51 kişinin beraatini talep etti. Davanın bir sonraki duruşması 11 Eylül'de yapılacak.
AK Parti'yi işgal girişimi davası
15 Temmuz'daki darbe girişimi sırasında, AK Parti İstanbul İl Başkanlığının işgal girişimine ilişkin 15 tutuklu sanık İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandı. Mahkeme, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan 4 sanığın ağırlaştırılmış müebbet, 11 sanığın da müebbet hapisle cezalandırılmasına karar verdi.
Yargıtay tarafından kısmen bozulmasının ardından yeniden görülen davada mahkeme, 10 sanığa "anayasayı ihlal suçuna yardım" suçundan 12 yıl 6'şar ay hapis cezası vererek, tahliyelerine hükmetti.
Darbe girişiminde Acıbadem'deki Türk Telekom binası işgal edilmeye çalışılırken çıkan olaylarda, Acıbadem Mahallesi Muhtarı Mete Sertbaş dahil 6 kişinin şehit edilmesine ilişkin tutuklu 41 sanık, İstanbul 27. Ağır Mahkemesinde yargılandı.
Mahkeme heyeti, 20 Nisan 2018'de açıkladığı kararda, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan 7 sanığın ağırlaştırılmış müebbet, 33 kişinin de müebbet hapis cezasına çarptırılmasına hükmetti.
Bir sanığın beraatine karar verilen davada ayrıca 6 kişinin şehit edilmesine ilişkin 6 sanık "kasten öldürme" suçundan ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
İlk derece mahkemelerinin kararının ardından davaların bir kısmı Yargıtay tarafından kısmen bozularak yerel mahkemesine gönderildi. Dosyaları ayrılan bazı sanıklara ilişkin yargılamalar da ilgili mahkemelerce yürütülüyor.