Botanik konulu EXPO 2026, Yeşildere'de yapılacak

Botanik konulu EXPO 2026’nın Yeşildere’de yapılmasıyla ilgili imar planı değişikliği, oy çokluğu ile İzmir Büyükşehir Belediyesi meclisinden geçti. Mecliste çeşitli tartışmalara neden olan maddeye ilişkin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, EXPO’nun bir şehirde yapılmasının en temel sebebinin organizasyonun kentin kalkınması için kaldıraç olarak kullanılıp kullanılmaması olduğunu belirterek “EXPO bittikten sonra Kültürpark kadar büyük, hatta daha büyük bir yeşil alanı bu şehre kazandırmış olacağız” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi mayıs ayı olağan meclis toplantısının birinci birleşimi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer idaresinde gerçekleşti. Mecliste, Uluslararası Bahçe Bitkileri EXPO’sunun Yeşildere’de yapılmasıyla ilgili imar planı değişikliği oylandı. Plan değişikliğinde eksiklikler olduğunu, organizasyonun başka bir bölgede yapılabileceğini belirten AK Parti grubu, ilgili maddeyi komisyona iade etmeyi teklif etse de imar planı değişikliği, oy çokluğu ile meclisten geçti. Çeşitli tartışmaların yaşandığı maddeyle ilgili Başkan Soyer, EXPO organizasyonun en temel sebebini “EXPO’nun kentin kalkınması için kaldıraç olarak kullanılıp kullanılmamasıdır” diyerek anlattı. Soyer, organizasyon bittikten sonra bölgede artı değer oluşturulacağını ifade ederek “EXPO bittikten sonra Kültürpark kadar büyük, hatta daha büyük bir yeşil alanı bu şehre kazandırmış olacağız. Bunun bedeli milyonlarla ölçülmez” diye konuştu.

“Kamulaştırma ile ilgili büyük sıkıntı var”
Madde üzerine ilk sözü alan AK Parti’li meclis üyesi Hüsnü Boztepe, “EXPO’yu tanıtırken heyecan duyuyordunuz, biz de heyecanlandık ama komisyona gidince heyecan yaşayamadık. Burası büyük bir alan. Bu alanda yapılacak olan planın özüne karşı değiliz ama yapılan plan ile ilgili ve kamulaştırma ile ilgili büyük sıkıntı var. EXPO’nun 3 yıl sonra başlaması gerekiyor. 3 yılda yetiştirileceğine inanmıyoruz” dedi.
AK Parti’li meclis üyesi Hakan Yıldız da, “Böyle organizasyonları destekliyoruz ama bir takım kaygılarımız var. Tekrar ilgili komisyonlara gönderilip çalışılması lazım. EXPO ile ilgili açıklama yapmıştınız, belirlenen yer Pınarbaşı’ndaki yerdi. Yeşildere, 2000 yılında planı bitmiş bir yer. Bin 300 mülkiyet sahibinin mağdur olduğu bir alandan bahsediyoruz. Burada hali hazırda yaşayan 5 bin insan var. Bu insanlar ne olacak? Bir plan geliştirmiyoruz. Yeşildere’yı kurtarmak istiyorsak buranın topyekun yeniden incelenmesi lazım. Yeşildere, kanayan yaradır ama bu plan ve EXPO için doğru bir nokta değil. Ulaşım aksı ne olacak? Teknik olarak ciddi bir çalışma olması gereken bir yer. Tekrar komisyonlara yollayalım. Yeşildere’yi İzmir’e kazandıralım ama bu şekilde değil” ifadelerini kullandı.

“Uzlaşı ile olacak”
Yıldız’ın ardından söz alan CHP grup sözcüsü Nilay Kökkılınç, şu değerlendirmeyi yaptı:
“EXPO, İzmir için çok önemli bir fırsat. Bu organizasyon, İzmir Büyükşehir Belediyesinin çabalarıyla İzmir’e kazandırıldı. İzmir bu imkandan en kısa sürede ve en yüksek seviyede yaralanmak durumunda. 4 milyon 700 bin ziyaretçinin gelmesi bekleniyor. İzmir Büyükşehir Belediyesinin pek çok birimi bir arada çalıştı. Koordine ile yürütülen bir çalışma. Birden bire olmuş bir şey değil. Maksat 2026 yılına en hızlı şekilde ulaşabilmek. Yeşildere boylu boyunca düzenlenmesi gereken bir alan. Yeşil alan kamulaştırılmaları da yapılacak. 400-500 milyon ile aşılacak bir kamulaştırma olacak. Uzlaşı ile olacak, vatandaş mağduriyeti olmayacak. Uzlaşı ile çözülecek. Hem bütçe hem kamulaştırma hem de imar çalışmaları yönünden 2026’ya kazandırabileceğimiz bir çalışma.”

“Karşı değiliz”
Kökkılınç’tan sonra söz alan AK Parti Grup Başkan Vekili Özgür Hızal ise, “Bu açıklama doyurucu değil. Biz AK Parti grubu olacak EXPO’ya karşı değiliz. Yeşildere’de utanç alanı olan bölgenin dönüştürülmesine de karşı değiliz. Sizin bir meclis toplantısında ‘İzmir’e müjde veriyorum, bu alanda EXPO çalışmaları’ yapılıyor denilerek bir haftada karşımıza böyle bir planlamanın çıkmasına karşıyız. Realist olmamız lazım. Yapmak için yapıyormuş gibi hareket etmememiz lazım. Meclis üyesi olarak ben yapılan çalışmaları bilmiyorum. Kamulaştırma bedellerinin ne kadar olacağı, ne kadar süreceği detaylarını bilmiyorum. ‘400-500 milyon’ dediğiniz kamulaştırma bedeli, İzmir Büyükşehir Belediyesinin finansal anlamda kriz yaşadığı ortamda ciddi bir bedel. Yakın zamanda Bayındır’da çiçek festivali yapıldı. Davetiyede katılımcı kuruluşlar arasında İzmir Büyükşehir Belediyesi yok. 22 yıldır düzenlenen festivale İzmir Büyükşehir Belediyesi, bütçesi oranında destek verirken bugün finansal meseleler nedeniyle destek verilmedi. ‘Yeşildere yerine alternatif alanlarımız var mı?’ diye sorduk. Pınarbaşı’ndan neden vazgeçildi? Güzelbahçe’de, Bayındır’da EXPO yapılabilir mi? Bütün bunları tartışmaksızın sadece başkan müjde verdi diye oldubittiye getirilerek hızlıca karar almak hem bölge halkına hem İzmir’e hem meclis üyelerine hem de bütçeleri yöneten sizlere haksızlık olur. Bunu getirin, tekrar değerlendirelim. AK Parti EXPO’ya, Yeşildere’de dönüşüme karşıymış gibi algı ortaya koyarsanız haksızlık olur” diye belirtti.

“İpe un serildi”
CHP’li meclis üyesi İrfan Önal da “İpe un serildi. Yürütmenin başı olarak seçilmiş olan sizsiniz. Geçmişte çalışılmış ve takdir yetkisi sizde olan karar verildi. Bir aydır gündemimizde olan bir konu. Bir aydan önce de çalışıldığını söylemiştiniz. İzmir Büyükşehir Belediyesi, düz bir alana çalışma yapabilecekken elini taşın altına koydu. Kamulaştırma gereken, İzmir’in 50 yıllık sorunu olan bir yerden bahsediyoruz. Bu, vatandaşların zararına değil yararına olacak. Kamulaştırmaya konu yerler için EXPO’dan sonra da yararına olacak bir iş. Başka bir yerde yapmayışımızın temel nedeni, şehre daha sonra kalıcı eser olsun diye mücadele veriyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi iyi niyetiyle elini taşın altına koyuyor. Bunun ne zararı var? İzmir’in kronikleşmiş sorunu çözülecek. Çocuklarımıza bile eser olabilecek. İyi niyetli bir çalışma var. Eğer davalar da olursa görüyorum ki yetiştirilmemesi konusunda bir gayret olacak. Kronikleşmiş soruna siz de destek olun” sözlerine yer verdi.

“Vizyon ortaya konuldu”
CHP grup başkan vekili Murat Aydın, meclis üyelerinin ardından söz alarak şöyle konuştu:
“Burada ‘Biz bu şeyi istiyoruz ama böyle böyle olursa’ diyorlar. Bu, ‘Evet’ yerine ‘Hayır’ demenin başka dilde ifade edilmesidir. İzmir’in en sorunlu bölgesinden biriyle ilgili vizyon ortaya konuldu. Bir günde aklımıza bir fikir gelmedi. Kaç aydır çalışılan bir konu. Kentin dönüşümü ile ilgili yapılan en temel projelere ‘Hayır’ diyenler, her defasında bunlara sözde teknik gerekçeler dile getiriyor. Yeşildere projesi, İzmir halkının yararınadır. İzmir Büyükşehir Belediyesinin bunun altından kalkacak ekonomik, teknik ve bürokratik güce sahiptir.”

“EXPO, kentin kalkınması için kaldıraç”
Son söz olarak konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bana, ‘Belediyecilikte en iyi anladığın şey ne?’ diye sorsanız; belediyecilikten önce EXPO’yu öğrendim. İzmir’in EXPO’yu alması için çok ter döktük. Bu hayatta en çok kafa yorduğum, İzmir’e en çok getirmek istediğim meselelerden biri EXPO. Tabii ki başka yer var ama bir EXPO’nun bir şehirde yapılmasının en temel sebebi, EXPO’nun kentin kalkınması için kaldıraç olarak kullanılıp kullanılmamasıdır. Pek çok örnek gördüm. Öyle EXPO’lar vardır ki; dünyanın parası harcanır, o para çöp olur ama öyle EXPO’lar vardır ki; EXPO biter ama kentin kalkınması için çok güçlü bir miras bırakılır. EXPO’ların yapılmasının sebebi, dönemi içinde bölgeye gelen turist sayısından ibaret değildir; EXPO’yu yaptığınız yerde kente nasıl katma değer katacaksınız, EXPO’yu nasıl araç olarak kullanacaksınız, odur. Yeşildere bu şehrin en acınası, en üzülünesi, en kahrolunası noktasıdır. Kentin en öne arterlerinden biridir. En çok iyileştirilmesi gereken alanın başındadır. Biz de elimizi taşın altına koymaya karar verdik. Burada yapacağımız dönüşümün bu kentteki ivmesi ve artı değeri, Pınarbaşı’ndakinden çok daha fazla olacaktı.”

“Bu bir İzmir meselesi”
EXPO’ya ev sahipliği yapma hakkı veren kuruluş olan Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliğinin (AIPH), Yeşildere bölgesinin doğru olduğuna karar verdiğini söyleyen Soyer, “Onların onayıyla çıkılan bir yolculuk var. Evet süre az, 2026’ya kadar ciddi çalışmamız lazım. Bu bir İzmir meselesi. Zorluk varsa hep beraber aşacağız. Destek olacaksınız, aşacağız. Bizim talebimiz budur. Bunu EXPO gibi bir marka ile taçlandırmış olacağız, daha ne istersiniz. Birlikte çalışmak gerekiyor. Aşılamayacak engel yok. EXPO bittikten sonra Kültürpark kadar büyük, hatta daha büyük bir yeşil alanı bu şehre kazandırmış olacağız. Bunun bedeli milyonlarla ölçülmez. Burası 50 yıldır kangren. Bu şehrin çirkin yüzü olmuş bir güzergahtan bahsediyoruz. Bu hakkı bize AIPH vermiş, ‘Burası daha doğru’ demiş. Bize düşen bunu yapmak. Ayrıca Bayındır’daki festivalle ilgili krizden bahsedildi. İzmir Büyükşehir Belediyesinin 23. kez düzenlenen festivale bu yıl katılmadığından bahsedildi. Aynı anda enginar festivali de vardı. Her iki belediye de stant konusunda destek için başvuru yaptı. 2,5-3 milyonlara mal olan stantlardı. Biz de daha küçük olan hazır stantları vermeyi teklif ettik. Bayındır kabul etmedi, Urla kabul etti. Stantlar çok da güzel oldu. Ne yazık ki Urla’ya verdiğimiz desteği Bayındır’a veremedik ama bunda ne kötü niyet vardı ne de kriz konusu. Büyükşehir, doğru projelere doğru yatırım yapmaya devam edecek” dedi.

Yeşil Koridor olarak İzmir’e kazandırılacak
İzmir’in 2026 yılında ev sahipliği yapmaya hak kazandığı dünyanın en önemli Uluslararası Bahçe Bitkileri EXPO Yeşildere’de yapılacak. 35 hektarlık alanda kullanım kararlarının yeniden düzenlenmesini içeren madde ile bölgede kamulaştırma, kiralama ve tahsis işlemleri başlatılacak. Yeşildere’de yaklaşık 100 hektar üzerine kurulacak EXPO alanı, 6 ay boyunca fuar ziyaretçilerini ağırlayacak, sonrasında ise Yeşil Koridor olarak İzmir’e kazandırılacak. EXPO 2026, İzmir ve Türkiye’de bitki üreticilerine can suyu olurken, sektörü uluslararası çapta vitrine çıkartacak. EXPO 2026’nın Şehitler Korusu ve Kadifekale'nin güneyinde heyelan nedeniyle boşaltılarak ağaçlandırma faaliyetlerine devam edilen alanla bütünleşecek şekilde Atatürk Maskı’nın altından başlayarak İZBAN hattı ile Meles Deresi ve Yeşildere Caddesi arasında kalan bölgeyi kapsayan yaklaşık 100 hektarlık bölgede yapılması planlanıyor.

Nisan ayında açıklanmıştı
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, önceki ay düzenlenen mecliste “İzmir’in yıllardır bekleyen sorunlarından birini, Yeşildere’yi çözüme kavuşturuyoruz. İzmir yeşil altyapı stratejisinin en önemli ayağını teşkil eden Expo 2026, Yeşildere’de vücut bulacak. Türkiye’nin ilk büyük yeşil dönüşüm projesi bu vadide başlayacak ve bölge 4 yıl içinde EXPO 2026 alanına dönüşecek. Kaderine terk edilmiş Yeşildere, Kültürpark’tan da büyük yeni yeşil alanımız olarak hizmet verecek. Yeşildere, kısa bir süre sonra dünyanın her yerinden katılımcıları ağırlayacak ve yeni bir istihdam alanı olacak. Bölgedeki hak sahipleriyle görüşmelerimizi de başlattık” demişti.

5 milyona yakın ziyaretçi bekleniyor
İzmir’in EXPO 2026’ya ev sahipliği yapması, uzun süredir devam eden temaslar sonucunda AIPH Genel Kurulunda oy birliğiyle kabul edildi. 1 Mayıs-31 Ekim 2026 tarihleri arasında “Uyum İçinde Yaşamak (Living in Harmony)” ana temasıyla yapılacak Uluslararası Bahçe Bitkileri EXPO’sunu 4 milyon 700 bin kişinin ziyaret etmesi öngörülüyor. Tohumdan ağaca sektördeki tüm üreticiler için uluslararası ticaretin kapısını açacak EXPO 2026, İzmir’in dünyadaki bilinirliğini de artıracak. Yeşildere’de kurulacak fuar alanı tematik sergilerin, dünya bahçelerinin, sanat, kültür, gıda ve diğer etkinliklerin yapılacağı önemli bir cazibe merkezi olacak. Alan 6 aylık EXPO süresince bahçeleri ve etkinlikleriyle misafirlerini ağırlarken, sonrasında yaşayan bir kent parkı olarak İzmir’e kazandırılacak.