Akdeniz Koruma Derneği (AKD), çoğu bilim insanının tepkisini çektiği Antalya Büyükşehir Belediyesinin falezlerin aydınlatılmasına yönelik projesinin iptal edilmesi gerektiğini bildirdi. Açıklamada, “Antalya ve Akdeniz fokları için neden olacağı geri dönüşü olmayan kayıplar göz önünde bulundurularak iptalini öneriyoruz” denildi.
Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından kentin dünyaca ünlü falezlerine ışıklandırma projesi yapılması planlanıyor. Projenin bin metrekarelik ilk etabında Yavuz Özcan Parkı, Yat Limanı, Karaalioğlu Parkı ve Atatürk Parkı falez bandında aydınlatma sistemi kurulması, ikinci etapta ise Yat Limanı’nda yaklaşık 650 metre, Atatürk Parkı kısmındaki falezlerde ise bin 750 metrekarelik alanda ışıklandırmayı kapıyor. Proje, gündeme gelmesinin ardından bazı uzmanların tepkisini çekti. Bölgede yarasa ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan Akdeniz foklarının bulunduğuna işaret eden uzmanlar, ışıklandırmayla birlikte bu hayvanların tehdit altında olacağı konusunda uyarılarda bulundu.

“Türkiye kıyılarında 100 kadar Akdeniz foku yaşıyor”
Akdeniz Koruma Derneği (AKD) de projenin iptal edilmesi gerektiğini bildiren yazılı bir açıklama yaptı. Dünya üzerinde 600-700, Türkiye’de kıyılarında ise 100 kadar Akdeniz fokunun yaşadığına dikkat çekilen açıklamada, yine fokların Dünya Doğayı Koruma Birliğinin (IUCN) yayınladığı Kırmızı Listeye göre nesli tehlike altında (EN) olduğuna vurgu yapıldı. Akdeniz foku için yürütülen koruma çalışmalarının sadece Türkiye için değil dünya popülasyonu için de önem taşıdığı belirtilen açıklamada şunlar ifade edildi:
“Akdeniz foku; habitat tahribatı, yaşam ve üreme alanları olan mağaralara müdahale, balıkçılıkta kullanılan av araçlarına kazara takılma, kasıtlı öldürme, salgın hastalıklar, yasadışı ve aşırı avlanma, deniz kirliliği ve denizel biyoçeşitliliğin azalmasını içeren tehditlere maruz kalmaktadır. Akdeniz Koruma Derneği (AKD), Akdeniz foku izleme ve koruma çalışmalarına 2013 yılında Muğla’da yer alan Gökova Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde başlamıştır. 2019 yılı itibari ile Foça, Fethiye-Göcek, Datça-Bozburun ve Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgeleri’nde türün yılın hangi döneminde, ne sıklıkla ve hangi kıyı mağaralarını üreme ve/veya dinlenme amaçlı kullandığı belirlenirken, bir yandan da kıyı mağaralarını kullanan bireyler tanımlanmaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nün onay ve bilgisi dahilinde gerçekleştirilen bu çalışmalar, deniz memelileri konusunda uzman bir ekip tarafından ve kıyı balıkçıları başta olmak üzere, çalışma alanlarında yaşayanların gönüllü katılımı ile yürütülmektedir.”

“Geri dönüşünü sağlamak zor ve maliyetlidir”
Foklar için kıyılar ve kıyı mağaraların son derece önem arz ettiği belirtilen açıklamada, “Yaşam alanları kısıtlı olan ve çeşitli tehditlerle baskı altında bulunan Akdeniz foku için; Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından tamamlanması planlanan 'Yavuz Özcan ve Karaalioğlu Parkları Hizası Falez Görsel Aydınlatma Projesi' bir tehdit niteliğindedir. Akdeniz foku, yaşamı kıyıya bağlı olan türlerdendir. Bununla birlikte, Dünya mirası niteliğinde olan ve Kesin Korunacak Hassas Alan koruma kategorisinde bulunan falezler, aynı zamanda barındırdığı kıyı mağaralarıyla birlikte, Akdeniz foku tarafından da kullanılmaktadır. Türün kıyıya bağlı yaşamından dolayı, falezler ve çevresinde aydınlatma projesi ile artacak ışık yoğunluğu ve beraberinde getireceği tekne ve insan yoğunluğu göz önünde bulundurularak her canlının yaşam hakkının bulunduğu ilkesi ve gerçeğiyle, söz konusu aydınlatma projesinin yeniden değerlendirilmesi önemlidir. Falezlerin, nesli kritik tehlike altında bulunan Akdeniz fokunun yanı sıra, yok olma tehlikesi altındaki bitki türleri, dört yarasa türü, gececil balık türleri ve kuş türleri için de üreme, beslenme ve dinlenme alanı olduğu bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Antalya, ülkemiz için önemli bir turizm kenti olmakla birlikte, denizel ve karasal biyoçeşitliliği vazgeçilmez ve evrensel niteliktedir. Turizm ve tanıtım faaliyetleri için çeşitli çözümler üretmek mümkün olmakla birlikte, yaşam alanı zarar gördüğü için bulunduğu alanı terk eden nesli tehlike altında türlerin ve habitatların geri dönüşünü sağlamak zor ve maliyetlidir” denildi.

“İptalini öneriyoruz”
Açıklamanın sonunda projenin iptal edilmesi gerektiği vurgulanarak, “Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin kıyılarda yürüttüğü ve yürütmeyi planladığı çalışmalar için izleme ve koruma çalışmalarımızın sonuçları ile katkı sunmaktan onur duyacağız. 'Yavuz Özcan ve Karaalioğlu Parkları Hizası Falez Görsel Aydınlatma Projesi'ni Antalya ve Akdeniz fokları için neden olacağı geri dönüşü olmayan kayıplar göz önünde bulundurularak iptalini öneriyoruz” ifadelerine yer verildi.